Çanak anten ayarını kendiniz nasıl yapabilirsiniz.
Çanak anten ayarlama sanıldığı kadar zor bir işlem değil. Evde uydu anteni nasıl ayarlanır merak ediyorsanız, ihtiyacınız olan temel konuları burada bularak nasıl ayar yapabileceğinizi öğrenebilirsiniz. Hadi hemen ayar yapmaya başlayalım.
Çanak anten ayarı için gerekli malzemeler:
Çanak anteniniz çatıya veya balkona montelenmiş ise ve çanak uç kısmındaki alıcıdan (LNB) gelen anten kablosu televizyona bağlancak şekle geldiyse ayar işlemlerine geçebilirsiniz.
1. Çanak anten ayarı için öncelikle ios veya android işletim sistemine sahip telefonunuzu yanınızda hazır ediniz. (bu yazıyı mobil cihazlarından okuyanlar hariç 🙂 ) her iki işletim sisteminde, ayar yapacağınız uydunun bilgilerini veren uygulamalar mevcuttur. Eğer akıllı bir cep telefonunuz yoksa, bir bilgisayar yardımıyla da ilgili internet sitelerinden uydu bilgilerine ulaşabilirsiniz. Dishpointer bu sitelerden birisidir.
IOS işletim sistemi için Dish Align programını aşağıdaki linkten indiriniz.
Android işletim sistemi için ise sitellite director uygulamasını google playden indirebilirsiniz.
2. Çanak anteninizin offset açısını bilmiyorsanız aşağıdakine benzer ucuz bir uydu sinyal bulucu cihazı satın almalısınız. (kargo dahil 60tl civarı) Cihaz olmadan da ayar yapılabilir ancak birazcık uğraşabilirsiniz. Aşağıda cihazsız nasıl ayar yapılacağı açıklanmıştır.
Çanak anten ayarı için yapılması gerekenler:
Haberleşme uyduları clarke belt ( Geostationary orbit ) olarak tabir edilen yörüngede bulunurlar.
Bu uydulara ulaşabilmek için teknik olarak üç ayrı sayısal değere ihtiyaç duyulur. Aşağıdaki açı değerlerine göre çanak yönlendirmesi yapılır.
- Yatay dönme açısı (AZIMUTH)
- Dikey hareket açısı (ELEVATION)
- LNB dönme açısı (LNB POLARISATION)
Yatay dönme açısısını ayarlama (AZIMUTH ayarı)
Yatay dönme açısını ayarlamanın en kolay yolu cep telefonu uygulamalarından yararlanmaktır. Aşağıda IOS için nasıl ayar yapılacağı gösterilmiştir.
Dish align programını çalıştırın. program otomatik olarak konumunuzu belirleyecektir. şayet telefonunuzun konum belirleme ile ilgili ayarları kapalı ise veya programın konum bilgilerinize erişime engeli varsa bu durumu düzeltiniz. programın konum bilgilerinize erişmesine müsaade ediniz.
Programı çalıştırdıktan sonra en az 1 dakika açık havada GPS sinyallerinin tam olarak alınmasını sağlayın. Program, bulunduğunuz bölgeye göre açı değerleri üretecektir. Sol üst köşedeki çanak anten simgesini tıklayın ve ayar yapacağınız uyduyu seçin.
Uydu seçimi yaptıktan sonra sağ alt kısımdaki kumpas simgesini tıklayın. Aşağıdaki gibi açılan ekran, çanağınızı yatayda hangi yöne çevireceğinizi gösterecektir.
Lütfen dikkat:
Cep telefonlarında yön tayini için manyetometre bulunur. Bu sensör, dijital kumpas için veri kaynağıdır. Eğer cep telefonunuz yoğun manyetik alan veya demir gibi metal objelerin yakınında olursa manyetometre etkilenir ve yanlış sonuç üretir.
Şekilde görüldüğü üzere çanağınıza telefonunuzu çok yaklaştırmadan yön değişmini yapın ve yatay vida somunlarınızı sıkarak çanağınızı sabitleyin
Çanak anten dikey hareket açısını ayarlama (ELEVATION)
Dish align veya satellite director uygulamaları ile doğrudan dikey hareket açısını AYARLAYAMAZSINIZ. Zira ayarlamak istediğiniz dikey açı, çanağınızın ofset açı değerine bağlı olarak değişiklik gösterir. Bu iki program çanağınıza ait ofset açı değerinin girilebildiği bir seçenek sunmaz. (Eğer ofset açı değeri girilebilen bir uygulama biliyorsanız o uygulamayı deneyin aşağıdaki yorumlar kısmına da yazın. herkes öğrensin :-)) Bunun yanında uydu ayar uygulamaları, seçtiğiniz uydu için dikey hareket açısını ! (ofset açı dahil edilmeden) ve LNB polarizasyon değerini verirler.
Çanak anten dikey hareket açısını ayarlamanın iki yolu vardır:
- Uydu açı değerlerine göre ayar yapma
- Uydu sinyal bulucu cihazı kullanma
Uydu açı değerlerine göre ayar yapma:
Uydu bilgilerini öğrenmek için sağ alt köşedeki info ikonuna tıklayınız.
Bulunduğunuz konuma göre uydu bilgileriniz hesaplanmıştır. ekranı kaydırarak bu bilgilere ulaşabilirsiniz.
Çanak dikey hareket açımın 40,75° olması gerektiğini görüyorum. Sizinki farklı olacaktır. Peki bu çanak açısı nasıl ayarlanacak.
Hesaplama, sahip olduğunuz çanak antenin çeşidine göre değişir. Eğer anteniniz eksen çanak anten ise yani çanağınız tam yuvarlak şeklinde ve LNB, çanağınızın odak noktasında bulunuyorsa, çanak anteninizin dikeyde 40,75° açı yapacak şekilde ayarlanması gerekecektir.
Çanağınız eksen dışı çanak anten ise yani çanağınız hafif yumurta biçimli ve LNB pozisyonu ötelenmiş ise, öncelikle bu öteleme açısının yani ofset açı değerinin bilinmesi gerekmektedir. Bu anten türü aynı zamanda ofset anten olarak ta bilinir.
Çanak ofset açısı her çanak anten üretici firmaya ve çanak ebatına göre farklılık gösterebilir. Genellikle bu değer 18° ile 30° arasında değişir. çanak anteninizin üzerinde marka varsa, çanağınızın ebadını dikey olarak ölçerek doğrudan üretici firmanın web sitesinden öğrenebilirsiniz. Eğer sitede yoksa telefon ile sorabilirsiniz. Unutmayın her 70 cm lik çanak ofset açıları aynı olmayabilir. internetten rastgele 70 cm lik çanak bulup ofset açısına bakarak kendi çanağınızla eşleştirme yapmayın. En güvenli yol firmaya sormaktır.
Mesela, çanak ofset açı değerimizin 26° olduğunu öğrendik. Ne olacak şimdi? Nedir bu ofset açı değeri.
Aşağıdaki şekilde görüleceği üzere ofset açı değeri, uydudan gelen sinyalin çanaktan yansıyarak LNB ye ulaşabilmesi için yüzeyle yaptığı açıdır. yani siz çanak anteninizi 90° dik vaziyette tuttuğunuzda aslında 26° dikey hareket açı ayarı yapmış olursunuz.
Şimdiii çanak antenimin dikey hareket açısını bulmak için ofset açı değerinin 40,75° den çıkartılması gereklidir. Hesaplayalım: 40,75 – 26 = 14,75° Yani ben yukarı yönlü 14,75° dikey hareket yapmalıyım. Bu durumda çanak pozisyonum Turksat için aşağıdaki şekildeki gibi olacaktır.
14,75° lik açıyı ( siz kaç derece bulduysanız onu ) varsa çanağınızın arkasındaki açı değerine göre veya bir iletki yardımıyla verebilirsiniz. Açı konusu sizin için karmaşık geldiyse uydu sinyal bulucu cihaz kullanmak çözüm olabilir.
Çanak anten çeşitleri nelerdir ? lütfen not ediniz:
İnternette dolaşırken bazı Türkçe dokümanlarda çanak anten türlerinden bahsederken LNB si eksende olanlar için Parabolik anten, eksen dışı olanlar için ise ofset anten tanımı yapıldığını gördüm. Parabolik ifadesi, sadece eksen çanak antenler için kullanılmaz. Bütün çanak şeklindeki antenler parabolik anten türevidir. çanak anten tipleri ve parabolik anten çeşitleri için buraya bakınız (İngilizce)
Uydu sinyal bulucu cihaz nasıl kullanılır ?
Çanak anteninizin ofset açısını bulamadıysanız dikey ayar için en iyi yol uydu sinyal bulucu cihaz kullanmaktır. Ayar işlemine geçmeden önce yatay dönme açısının en azından %1 hata ile ayarlandığından emin olunuz.
Yukarıda bahsedilen uydu sinyal bulucu sadece sinyal seviyesinin varlığından sizi haberdar eder. Bu da ayar yapmak için yeterlidir. Dikkat etmeniz gereken en önemli husus yatay dönme açısını yaklaşık olarak ayarladağınızdan emin olmanızdır.
Satın aldığınız cihaz genellikle ara anten kablosu ile birlikte verilir. Şayet yoksa bu ara kabloyu 30 cm geçmeyecek şekilde kendiniz yapmalısınız. Bunun için 2 adet F tipi konnektör ve biraz anten kablosu işinizi görür.
Sinyal bulucu cihaz aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi LNB ile televizyon arasına bağlanmalıdır. LNB ye kısa anten kablosunu takınız. sinyal bulucu cihaz üzerinde hangi tarafına LNB ve alıcı (Receiver) bağlantısı yapılması gerektiği yazılıdır.
Anten tesisatınızda daha önce DiSEqC kullanılmışsa cihazınız sinyal algılamasında sorun yaşayabilir. DiSEqC olmadan kullanırsanız daha güvenli bir ayar yapmış olursunuz. ( DiSEqC birden fazla ve farklı yönlerdeki çanak antenden gelen anten kablolarını birleştirmek için kullanılan bir devre elemanıdır. açılımı Digital Satellite Equipment Control. )
Bağlantıları yaptıktan sonra televizyonunu açınız. sinyal bulucu cihaz, çalışması için gerekli enerjiyi televizyondan alacaktır.
Uydu sinyal bulucu cihazınızın ibresi ortada olacak şekilde düğmesinden ayar yapınız. az, düz, tiz bir ses duyacak kadar alıcı ayarını kısınız. ses duymuyorsanız veya maksimum seviyede ses varsa doğru ayar yapamazsınız.
Çanağınızı 1 er derecelik açılarla yukarı yönlü hareket ettiriniz. sinyalde kuvvetlenme olursa tekrar cihaz düğmesini kullanarak ibreyi orta seviyeye veya biraz altına getiriniz. yukarı aşağı yönlü hareketinizle ibre ortada iken maksimum verim aldığınız noktada çanağınızı sabitleyebilirsiniz. Yatay dönme açısını tam olarak ayarlayamamış da olabilirsiniz. eğer çok hafif sağ veya sol hareket ile sinyal sesinde bir artma varsa çanağınızı ayarlayınız.
Sağlama:
Sinyal bulucu cihazdan duyduğunuz sesin, uydudan gelen sinyal sayesinde olup olmadığını test etmek için elinizi LNB ile çanak arasına tutunuz. Ses kesiliyorsa duyduğunuz ses uydudan gelen sinyalden dolayı üretilen sestir.
LNB dönme açısı ayarı (LNB Polarisation) nasıl yapılır
Elinizde bulunan ucuz uydu sinyal bulucu cihazı LNB açı değişimini algılamamaktadır. LNB açısı, AZIMUTH ve ELEVATION değerleri gibi clarke kuşağındaki seçtiğiniz uydu ve bulunduğunuz coğrafi bölgeye göre değişir. Bu yüzden açı değerini mobil cihaz uygulamanızdan öğreniniz.
Çanak anten üzerindeki LNB bağlantı ucu aşağıya gelecek şekilde dik vaziyette iken çanak anteninize önden baktığınızda LNB açısı 0° (relative) dir. Saat yönünde döndürme negatif (-) değerler olarak artarken! saatin tersi yönünde ise pozitif (+) değerlerde artar.
Turksat için cep telefonu uygulamasının bana verdiği değer -13° olduğundan saat yönünde LNB yi 13° döndürerek açıyı ayarlamalıyım. LNB üzerinde açı değerleri işaretlenmiştir. Bu, açı ayarlamanızda size ayrıca kolaylık sağlar. LNB açı ayarı dikey ve yatay ayardan bağımsızdır. Dolayısıyla LNB ayarını diğer ayarlardan önce yapabilirsiniz.
Sonuç olarak:
Çanak anteninizin bağlı olduğu ayakta bir eğrilik yoksa açı değerlerine göre yapacağınız ayarlamada herhangi bir sıkıntı yaşayacağınızı sanmıyorum.
Bazı TV uydu alıcılarında daha önceden ayarlı kanallar için sinyal seviyesi göstergesi mevcuttur. Televizyonunuzu çanak antenin yanına getirmek mümkünse sinyali yakalamak için televizyondaki alıcının sinyal seviye (kalite) göstergesini kullanabilirsiniz.
Bir şeyler ters giderse:
Ayar yapamadıysanız pes etmeyin. “Nereden girdik bu işe” diyerek ümitsizliğe kapılıp hemen bir uydu anten tamircisine veya servisine koşmayın. Tamirci servis gelir, çanağınızı 1° sola döndürür, 2° aşağı kaydırır ve paranızı alır. Sonra üzülürsünüz. 🙂 Sabırlı olun. Tekrar deneyin.
Kolay gelsin.
İyi seyirler herkese iyi çalışmalar.
Prof. Dr. Akif Kutlu
Not: Görüşünüz önemli. Lütfen aşağıdaki formu kullanarak değerlendiriniz.
